در تحلیل تبادلی ، هرچیزی از این فرض حاصل می شود که شخصیت انسان به صورت سه حالت

جداگانه خود (ایگو) سازمان یافته است : والد ، بالغ ، کودک . این حالت های خود ، سازه های نظری

نیستند ، بلکه واقعیت های پدیداری هستند که می توانند مستقیما مشاهده شوند . برای مثال ،

وقتی افراد در حالت کودک خود (ایگو) هستند ، مانند زمانی که بچه بودند ، می نشینند ،

 می ایستند ، حرف می زنند ، فکر ،درک ، و احساس می کنند . رفتار کودک به جای اینکه عقلانی

باشد ، تکانشی و وابسته به محرک است . قشقرق راه انداختن ، وظیفه نشناسی و نامعقولی ،

و پرداختن به تفکر و خیال پردازیهای رویایی ، برخی از جلوه های کودک است . کودک منبع

خود انگیختگی ، خلاقیت ، شوخ طبعی و شادی نیز هست و تصور می شود که بهترین بخش

شخصیت باشد ، زیرا تنها بخشی است که می تواند واقعا از زندگی لذت ببرد .

حالت کودک خود ، اساسا از زمان کودکی دست نخورده باقی می ماند . انگار که کودک روی

یک نوار پاک نشدنی در مغز ضبط شده است و هر زمان می تواند روشن شود . کودک حداکثر

هشت ساله است و می تواند به شادابی یک نوزاد باشد . کودک می تواند به صورت کودک طبیعی

هم متمایز شود که هیجانی ترین ، خود انگیخته ترین ، و نیرومند ترین جلوه کودک است . کودک

سازش یافته که کودک مطیع تری است ، از درخواست های والدین شکل می گیرد و پروفسور کوچولو

که کودک کنجکاو و شهودی است ، مثل یک بزرگسال استثنایی و پیش رس عمل می کند .

حالت والد خود نیز ، اصولا از دوران کودکی دست نخورده باقی می ماند . والد ، اصولا از رفتارها

و نگرشهای والدین و مظاهر قدرت کپی شده اند . گرچه قسمت عمده والد مبتنی بر ضبط های

ویدیو مانند دوران کودکی است ، در طول زندگی در نتیجه الگو پذیری از مظاهر قدرت جدید یا در

اثر تجربه های واقعی پدر و مادری می تواند تغییر کند . وقتی والد کنترل را در اختیار دارد ، افراد

به زبان والدین کنترل کننده حرف می زنند : معمولا (( باید )) ، (( حتما ))،(( بهتر است این کار

را نکنی)) ، و (( پشیمان خواهی شد )) احکام رایج هستند . ژست هایی نظیر اشاره کردن

با انگشت یا ایستادن با بی تابی و دست ها را به کمر زدن ، جلوه های دیگر والد هستند .

والد کنترل کننده ، خودکار ، محدود کننده ، و قانون گذار جدی شخصیت است ولی بخش

مهرورز و تسلی بخش شخصیت نیز هست . والد گنجینه ارزشها و سنت ها است . از این رو

برای بقای تمدن حیاتی است .

اشنایدر در تحلیل ساختاری سطح دوم والد ، والد مهرورز را از والد ددمنش متمایز می کند .

والد مهرورز واقعا و صادقانه به دیگران علاقه دارد و در صورت لزوم از آنها محافظت و حمایت می کند .

افسر پلیس صمیمی ، اما محکم و جدی ، نمونه این نوع والد است . از طرف دیگر ، والد ددمنش

ظالم است ، و مطابق خیر و صلاح دیگران عمل نمی کند . این نوع والد باعث می شود که دیگران

احساس کنند خوب نیستند . او در دیگران ترس و نفرت ایجاد می کند و به همین دلیل گاهی او

را جادوگر یا غول می خوانند . والد ددمنش محترمانه حکم نمی راند ، بلکه صرفا چون در

موقعیتهای خاص بر دیگران کنترل دارد ، به آنها امر و نهی می کند .

حالت بالغ خود ، اصولا یک کامپیوتر است ، عضو بی احساس شخصیت که اطلاعات را برای

پیش بینی ها و تصمیم گیری ها گردآوری و پردازش می کند . بالغ حالتی از خود است که به

تدریج رشد می کند و هنگامی نمایان می شود که فرد، سالها با دنیای فیزیکی و اجتماعی

تعامل کرده باشد . بالغ عمدتا طبق عقل و منطق عمل می کند و بهترین ارزیاب واقعیت است ،

زیرا تحت تاثیر عواطف قرار ندارد . بالغ می تواند نه تنها محیط ، بلکه عواطف و در خواست های

کودک یا والد را به صورت واقع بینانه ارزیابی کند .

چون هر حالت خود ، خرده ساختار خود است ، و از آنجایی که به گفته هارتمن (1958) ،خود ،

کارکرد انطباقی شخصیت است ، هر حالت آن ، وقتی که در موقعیت مناسبی به کار رود ،

سازگارانه یا انطباقی است . مثلا وقتی که کنترل لازم می شود ، مثل کنترل کردن فرزندان ،

ترسها ، امور ناشناخته ، کودک ، و تکانه های ناخوشایند ، والد مناسب است . کودک زمانی

مناسب است که به نو آوری ، مثل نو آوری افکار و زندگی تازه ، نیاز باشد . کودک برای

موقعیت های تفریحی ، مثل جشن ها و میهمانی ها نیز مناسب است . بالغ زمانی مناسب

است که پیش بینی دقیق ، مثل تصمیم گیری درباره ازدواج ، یا سرمایه گذاری ، الزامی باشد .

بنابراین ، شخصیت سازگار ، شخصیتی است که برحسب ضروریات وضع موجود ، از یک حالت

خود به حالت دیگر آن ، جابه جا شود . در هر لحظه فقط یک حالت خود می تواند فعال باشد .

وقتی که یک حالت خود تحت کنترل شخصیت قرار دارد ، به ان مجری می گویند یعنی برای

فعال کردن عضلات درگیر در رفتار ، آکنده از انرژی روانی لازم است .

فرایند جا به جا شدن راحت و اختیاری از یک حالت خود به حالت دیگر آن ، استوار سازی نام

دارد . این نشانه شخصیت سالم یا استوار است .

منبع :

نظریه های روان درمانی . جیمز او . پروچاسکا . جان . سی . نورکراس

مترجم : یحیی سید محمدی

نوشته شده توسط : مهدی معتقد

 

نظرات شما عزیزان:

تاريخ : جمعه 27 فروردين 1395برچسب:,